Giriş — Fiyatın Ötesinde Bütün Bir Hikâye
Selam sevgili topluluk, bugün sırf “kabuklu fındık fiyatı ne kadar?” demekle yetinmeyeceğim; bu sorunun ardında yatan adaleti, çeşitliliği ve toplumsal cinsiyeti de masaya yatıracağım. Çünkü fındık sadece bir gıda değil; emek, kültür, coğrafya ve toplumsal ilişkiler örüyor. Fiyat nereden geliyor? Kim kazanıyor, kim kaybediyor? Birlikte düşünelim.
Resmî Fiyat Verileri ve Gerçeklik
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın açıklamasına göre, 2025-2026 sezonunda TMO’nun kabuklu fındık alım fiyatı Giresun kalite için kg başına 200 TL, Levant kalite için kg başına 195 TL olarak belirlendi. :contentReference[oaicite:0]{index=0}
Pek çok mağaza ve üretici site fiyatları ise gramaj, kalite, marka farkı ve organik olup olmama gibi değişkenlerden dolayı çok daha yüksek olabiliyor. Örneğin, Altun Gıda’da 1 kg kabuklu fındık ~₺500 civarı listelenmiş durumda. :contentReference[oaicite:1]{index=1}
Çeşitlilik ve Kalite Farkı: Fiyat “Adil mi?” Sorusunun Temeli
Analitik bakış açısıyla ele alırsak, fındığın sınıflandırılması (Giresun, Levant, tombul, tane büyüklüğü, iç randımanı vs.) fiyatı doğrudan etkiliyor. Marka, paketleme, kalite kontrol, nakliye maliyeti gibi unsurlar da maliyete ekleniyor.
Empatik açıdan ise bu çeşitlilik, küçük üreticilerin dezavantajına dönüşebiliyor. Çünkü kalite kriterlerini karşılama kapasitesi, altyapısı, teknik bilgisi veya finansal gücü sınırlı olan üreticiler daha düşük gelir elde ediyor. Kadınların tarımsal iş gücünde görünürlüğü düşük olduğundan, bu dezavantaj toplumsal cinsiyet açısından da büyüyor: kadın çiftçiler daha çok küçük ölçekli, pazara uzak, aracılarla çalışan bölgelerdedir.
Toplumsal Cinsiyet ve Sosyal Adalet – Kimden Geliyor Değer?
Erkek çözüm odaklı perspektiften bakınca “fiyat artırılsın, maliyet düşsün, verim artsın” gibi önerilere odaklanılır. Mesela devlet destekleri, kooperatifleşme, teknik verimlilik… Bu adımlar kesinlikle gerekli.
Ama empatik kadın odaklı perspektif hatırlatır ki; fiyat artarken üreticinin aldığı gelir, pazara ulaşımdan, pazarlık gücünden etkilenir. Küçük ölçekli kadın çiftçiler genellikle finansmana erişimde, lojistik imkânlarında veya bilgi paylaşım ağlarında geride kalır. Toplumsal adalet için bu boşlukların doldurulması lazım.
Sosyal Adalet İçin Çözüm Önerileri
– Kooperatifleşme ve birlikler aracılığıyla üreticilerin pazarlık gücünü artırmak; özellikle kadın üreticilerin bir araya geldiği birlikler desteklenmeli.
– Üretici eğitimine yatırım: kalite kriterleri, hijyen, hasat sonrası işlemler — böylece ürün kaliteli olursa TMO’nun 200 TL gibi fiyatı üretici için cazip hale gelir.
– Depolama, nakliye ve lojistik altyapısının geliştirilmesi. Küçük üreticilerin ürününü bozulmadan, aracısız pazara ulaştırması sosyal adaleti sağlar.
– Devlet destekleri ve sübvansiyonların doğrudan ve adil dağıtılması; kadın çiftçilerin ve dezavantajlı bölge üreticilerinin bu destek sistemlerine erişiminin kolaylaştırılması.
Fiyat ve Toplum – Empatiyle Sorgulamak İçin Sorular
– Fiyat artarken aracılar ve markalar kazanç sağlıyorsa, üretici hangi payı alıyor gerçekten?
– Fiyat yükselince tüketici ne kadar etkileniyor, alım gücü düşüyor mu? Bu, sınıf farkını derinleştirmiyor mu?
– Kadın üreticiler bu sistemde ne kadar görünür; karar alma süreçlerinde yer alıyor mu?
– Bölgesel eşitsizlikler nasıl düzeltilmeli; doğudaki veya doğrudan pazara uzak köylerdeki üreticiler için eşit fırsatlar sağlanabilir mi?
Sonuç – Birlikte Adil Bir Fiyat İçin
Kabuklu fındığın fiyatı resmi olarak 195-200 TL arası belirlense de pazardaki gerçek değer çok daha değişken. İş sadece fiyat rakamında değil; değer aktarımında, adalette ve fırsat eşitliğinde.
Çözüm odaklı erkek yaklaşım: verim + maliyet + lojistik. Empatik kadın yaklaşım: üretici hakları + toplumsal fırsatlar + görünürlük.
Sizce kabuklu fındık fiyatları adil mi? Hangi bölgelerde ya da kimlerde bu adaletsizlik daha çok hissediliyor? Fikirlerinizi merak ediyorum.